ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΚΑΚΟΗΘΩΝ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ
- Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα
- Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα
- Μελάνωμα
- Σάρκωμα
Ο καρκίνος του δέρματος είναι ο συχνότερος καρκίνος στον άνθρωπο. Η αιτιολογία του καρκίνου του δέρματος είναι πολυπαραγοντική, αλλά καθοριστικό ρόλο παίζει η ηλιακή ακτινοβολία.
Συμπτώματα και σημεία που ενδεχομένως να σημαίνουν την κακοήθη εξαλλαγή μιας δερματικής βλάβης:
- Ταχεία εμφάνιση μιας δερματικής βλάβης.
- Αλλαγή μιας προϋπάρχουσας δερματικής βλάβης.
- Εξέλκωση
- Κνησμός
- Αιμορραγία
- Πόνος
Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC) είναι ο συχνότερος τύπος των καρκινωμάτων του δέρματος. Σε ποσοστό 75% εντοπίζεται στην περιοχή της κεφαλής και του τραχήλου. Παρότι έχει χαρακτηριστικά κακοήθους όγκου δε δίνει μεταστάσεις αλλά διηθεί μόνο τοπικά. Διακρίνεται σε οζώδες-ελκωτικό (με τυπική «μαργαριταροειδή» όψη με επιφανειακά αγγεία), επιφανειακώς επεκτεινόμενο, σκληροδερμικό και μελαχρωματικό.
Η αντιμετώπισή του συνίσταται στη χειρουργική αφαίρεση της βλάβης επί υγειών ορίων, στην ιστολογική εξέταση της βλάβης και στην επανόρθωση της. Συνιστάται μακροχρόνια μετεγχειρητική παρακολούθηση για την έγκαιρη αναγνώριση υποτροπών.
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC) είναι ο δεύτερος συχνότερος κακοήθης όγκος του δέρματος. Εντοπίζεται συνήθως στις εκτεθειμένες περιοχές του δέρματος (κεφαλή, τράχηλος και άκρα) και εμφανίζεται ως ερυθρό οζίδιο με υπερκερατωτικά στοιχεία ή ως εξέλκωση που δεν επουλώνεται. Γενικά είναι κακοηθέστερο από το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, αναπτύσσεται γρηγορότερα και δίνει μεταστάσεις στους επιχώριους λεμφαδένες σε ποσοστό 5-10%.
Η αντιμετώπισή του συνίσταται στη χειρουργική αφαίρεση της βλάβης επί υγειών ορίων, στην ιστολογική εξέταση της βλάβης και στην επανόρθωση της. Συνιστάται μακροχρόνια μετεγχειρητική παρακολούθηση για την έγκαιρη αναγνώριση υποτροπών και μεταστάσεων.
Το μελάνωμα είναι η πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος. Είναι κακοήθης όγκος των μελανοκυττάρων που δύναται να εμφανιστεί εκ νέου (πλειονότητα των περιπτώσεων) ή σε προϋπάρχουσα βλάβη, όπως οι δυσπλαστικοί σπίλοι και οι γιγαντιαίοι μελαχρωματικοί σπίλοι. Είναι επιθετικός όγκος και δίνει συχνά μεταστάσεις στους επιχώριους λεμφαδένες. Βασικός αιτιολογικός παράγοντας είναι η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία και μάλιστα η βραχυχρόνια εντατική έκθεση σε μικρή ηλικία. Ιδιαίτερη ευαισθησία εμφανίζουν τα άτομα με ανοιχτό χρώμα δέρματος, φακίδες, ανοιχτόχρωμα μάτια και μαλλιά.
Κλινικά εμφανίζεται με τις εξής μορφές: επιπολής επεκτεινόμενο, οζώδες, επί κακοήθους φακής, των άκρων και των βλεννογόνων, αταξινώμητο. Ιστολογικά ταξινομείται σύμφωνα με το πάχος διήθησης (κατά Breslow).
Η αρχική αντιμετώπιση κάθε βλάβης ύποπτης για μελάνωμα είναι η εκτομή της και η διενέργεια ιστολογικής εξέτασης. Επί επιβεβαίωσης της διάγνωσης και αναλόγως πάλι του πάχους διήθησης συνιστάται περαιτέρω εκτομή. Σε περιπτώσεις διηθημένων λεμφαδένων επιβάλλεται λεμφαδενικός καθαρισμός. Σε προχωρημένα στάδια χρησιμοποιείται συμπληρωματική θεραπεία με ιντερφερόνη, χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία. Συνιστάται μακροχρόνια μετεγχειρητική παρακολούθηση για την έγκαιρη αναγνώριση υποτροπών και μεταστάσεων.
Τα σαρκώματα είναι κακοήθεις όγκοι που παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία ιστολογικών χαρακτήρων και κακοήθειας. Διακρίνονται σε δερματοϊνοσαρκώματα, ινοσαρκώματα, αγγειοσαρκώματα, λιποσαρκώματα, ραβδομυοσαρκώματα, λειομυωσαρκώματα και κακοήθη ινώδη ιστιοκυττώματα. Η αντιμετώπιση τους περιλαμβάνει χειρουργική εκτομή, λεμφαδενικό καθαρισμό, ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία. Το ποσοστό μετεγχειρητικών υποτροπών είναι ιδιαίτερα υψηλό.
ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΚΑΛΟΗΘΩΝ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ
- Σπίλοι
- Υπερκερατώσεις
- Λιπώματα
- Ξανθελάσματα
- Κύστεις
- Θηλώματα
- Μυρμηγκίες
Οι σπίλοι είναι περίγραπτες δυσπλασίες του δερμάτος που προέρχονται από τα μελανοκύτταρα. Διακρίνονται σε συγγενείς και επίκτητους.
Οι συγγενείς μελαχρωματικοί σπίλοι είναι εμφανείς κατά τη γέννηση. Παρατηρούνται στο 1-2% του πληθυσμού και παρουσιάζονται συνήθως στον κορμό. Διακρίνονται σε μικρούς, μεσαίους και γιγαντιαίους. Οι γιγαντιαίοι έχουν πιθανότητα 5-20% ανάπτυξης μελανώματος. Συνιστάται η χειρουργική αφαίρεσή τους μέχρι την ηλικία των 12 ετών.
Οι επίκτητοι μελαχρωματικοί σπίλοι εμφανίζονται κατά την παιδική ηλικία και αυξάνονται κατά την ενήλικο ζωή. Ανάλογα με τη μικροσκοπική τους θέση διακρίνονται σε συνδεσμικούς, μεικτούς και ενδοδερμικούς ή χοριακούς. Σε κάθε αλλαγή της βιολογικής τους συμπεριφοράς (μέγεθος-χρώμα-κνησμός-αιμορραγία-εξέλκωση) απαιτείται κλινική εξέταση και συνιστάται η χειρουργική αφαίρεσή τους υπό τοπική αναισθησία.
Οι δυσπλαστικοί σπίλοι αποτελούν ειδική κατηγορία των επίκτητων μελαχρωματικών σπίλων και έχουν μεγάλο μέγεθος, ανώμαλο περίγραμμα και ποικιλοχρωμία. Υπάρχει πιθανότητα 10% εξαλλαγής σε μελάνωμα. Συνιστάται η χειρουργική αφαίρεσή τους υπό τοπική αναισθησία.
Οι υπερκερατώσεις αποτελούν υπερπλασίες της επιδερμίδας. Διακρίνονται σε γεροντικές, σμηγματορροϊκές και ακτινικές. Οι τελευταίες θεωρούνται προκαρκινωματώδεις με πιθανότητα εξαλλαγής σε ακανθοκυτταρικό καρκίνο. Αντιμετωπίζονται με διαθερμοπηξία ή Laser. Σε υπόνοια για κακοήθεια συνιστάται η χειρουργική αφαίρεσή τους υπό τοπική αναισθησία.
Τα λιπώματα αποτελούν καλοήθεις μόνο- ή πολυλοβιακούς όγκους του λιπώδους ιστού. Συνήθως περιβάλλονται από κάψα και εντοπίζονται στη ραχιαία επιφάνεια του κορμού, στον αυχένα και στο μέτωπο. Συνιστάται η χειρουργική αφαίρεσή τους υπό τοπική αναισθησία.
Τα ξανθελάσματα εμφανίζονται με τη μορφή κιτρινόφαιων πλακών κάτω από την επιδερμίδα, κυρίως στα άνω και κάτω βλέφαρα. Οφείλονται σε τοπική εναπόθεση λιπιδίων στο δέρμα. Σε ένα ποσοστό συνδέονται με αυξημένη χοληστερίνη και τριγλυκερίδια. Η αντιμετώπισή τους συνίσταται στη χειρουργική αφαίρεσή τους υπό τοπική αναισθησία. Παρουσιάζουν υψηλό ποσοστό υποτροπής μετά την αφαίρεση τους.
Οι επιδερμοειδείς κύστεις προέρχονται από το θυλακικό έλυτρο ή τον απεκκριτικό πόρο των σμηγματογόνων αδένων (σμηγματογόνες κύστεις).Αφαιρούνται χειρουργικά με τοπική αναισθησία.
Οι δερμοειδείς κύστεις είναι συγγενείς και εμφανίζονται συνήθως στη περιοχή των οφρύων και στη μέση γραμμή του προσώπου. Αφαιρούνται χειρουργικά με τοπική αναισθησία. Σπανίως μπορεί να έχουν και ενδοκρανιακή επέκταση. Απαιτείται ειδική προεγχειρητική εκτίμηση και χειρουργική αντιμετώπιση.
Τα θηλώματα (ακροχορδώνες) είναι μισχωτά μορφώματα του δέρματος. Προέρχονται από διαταραχές της ανάπτυξης των διαφόρων δομικών στοιχείων του μεσεγχύματος, έχουν ίδιο χρώμα με το δέρμα και εμφανίζονται συνήθως με πολλαπλή μορφή στο τράχηλο και στα βλέφαρα. Η θεραπεία είναι διαθερμοπηξία, εξάχνωση με Laser ή χειρουργική αφαίρεση.
Οι μυρμηκίες είναι καλοήθεις εξεργασίες του δέρματος που προκαλούν διάφοροι ιοί (human papilloma viruses-HPV). Εμφανίζονται κυρίως στη ραχιαία επιφάνεια των άκρων χειρών. Το χαρακτηριστικό τους είναι ότι στην επιφάνεια τους διαφαίνονται μαύρα στίγματα που οφείλονται σε θρομβωμένα αγγεία. Αντιμετωπίζονται με τοπική εφαρμογή σαλικυλικού οξέους, διαθερμοπηξία ή Laser. Σε σπάνιες περιπτώσεις απαιτείται η χειρουργική αφαίρεσή τους υπό τοπική αναισθησία.
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΑΣΤΟΥ
Η επανορθωτική χειρουργική αποκατάσταση του μαστού είναι στενά συνδεδεμένη με την έννοια της αισθητικής και της ψυχολογικής υποστήριξης της ασθενούς. Η πλειονότητα των γυναικών που υφίστανται επεμβάσεις μαστεκτομής διακατέχονται από συναισθήματα αβεβαιότητας για την πρόγνωση και την επιβίωση, απώλειας της θηλυκότητας και σεξουαλικής απόρριψης. Ο στόχος της αποκατάστασης του μαστού είναι στην ουσία η υποστηρικτική ψυχοθεραπεία και παράλληλα η διευκόλυνση των καθημερινών δραστηριοτήτων της ασθενούς.
Η χειρουργική αποκατάσταση του μαστού, ανεξάρτητα της τεχνικής που εφαρμόζεται, δεν δύναται σε καμμία περίπτωση να δημιουργήσει μαστό ακριβώς ίδιο με αυτόν του απωλέσθηκε. Είναι όμως παραδεκτό ότι το αποτέλεσμα που θα προέλθει από την επανορθωτική αποκατάσταση θα είναι πιο αποδεκτό από την εξωτερική πρόθεση.
Οι επεμβάσεις επανορθωτικής αποκατάστασης του μαστού δεν επηρεάζουν την πρόγνωση της νόσου, δεν μεταβάλλουν το αποτέλεσμα των συμπληρωματικών θεραπειών (ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία και ορμονοπεραπεία) και δεν εμποδίζουν τη διάγνωση τυχόν υποτροπής ή ενός νέου καρκίνου του μαστού.
Η αποκατάσταση μαστού ενδείκνυται σε ασθενείς στις οποίες έχει αφαιρεθεί ο ένας ή και οι δύο μαστοί λόγω λοβιακού ή πορογενούς καρκίνου του μαστού ή λόγω προκαρκινικών παθήσεων με συνέπεια αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διηθητικού καρκίνου. Απαραίτητητες προϋποθέσεις είναι η διάγνωση της νόσου σε αρχικό στάδιο (απουσία υποτροπής και μεταστάσεων), η καλή ψυχική υγεία, οι ρεαλιστικές προσδοκίες και η καλή γενική κατάσταση της ασθενούς.
Οι σύγχρονες τάσεις επιβάλλουν την συνεργασία του χειρουργού που αφαιρεί τον όγκο με τον πλαστικό χειρουργό που θα κάνει την αποκατάσταση για το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα σύμφωνα με τις αρχές της ογκοπλαστικής. Προηγούμενη σταδιοποίηση απο τον ογκολόγο και ξεκάθαρο πλάνο συμπληρωματικής θεραπείας και κυρίως ακτινοβολίας βοηθούν σημαντικά στην επιλογή του κατάλληλου χρόνου (άμεση ή απώτερη αποκατάσταση) και της καταλληλότερης μεθόδου αποκατάστασης τού χειρουργημένου μαστού.
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές αποκατάστασης μαστού. Γενικά χωρίζονται σε μεθόδους αποκατάστασης με αυτόλογους ιστούς-κρημνούς (ιστοί από το σώμα της ασθενούς) και σε μεθόδους αποκατάστασης με αλλοπλαστικά υλικά (διατατήρες και ενθέματα σιλικόνης).Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από:
- Την ποιότητα και την κατάσταση των ιστών (δέρματος και μυών) μετά τη μαστεκτομή.
- Την συμπληρωματική θεραπεία (κυρίως την ακτινοβολία).
- Τον σωματότυπο και τις επιθυμίες της ασθενούς.
- Την εμπειρία του πλαστικού χειρουργού.
H αποκατάσταση μαστού με ένθεμα σιλικόνης είναι η πιο απλή τεχνικά και η πιο δημοφιλής μέθοδος. Ενδύκνειται κυρίως σε γυναίκες με αδύνατο ή κανονικό σωματότυπο και με μικρό αντίθετο μαστό.
Στο πρώτο χειρουργικό στάδιο δημιουργείται στην περιοχή που έγινε η μαστεκτομή και κάτω από το δέρμα, μυοαπονευρωτική θήκη από τον μείζονα θωρακικό και τον πρόσθιο οδοντωτό μυ και τοποθετείται ένας διατατήρας ιστών. Στην περίπτωση που έχει προηγηθεί ή επίκειται ακτινοβολία, η δημιουργία της μυοαπονευρωτικής θήκης συνδυάζεται με μυϊκό κρημνό από την ράχη (πλατύς ραχιαίος μυς), ώστε να εξασφαλιστεί κάλυψη του ενθέματος με καλής ποιότητας ιστούς. Ακολουθεί η διαδικασία της διάτασης που διαρκεί 2 έως 3 μήνες.
Στο δεύτερο χειρουργικό στάδιο (2 έως 3 μήνες επιπλέον μετά την ολοκλήρωση της διάτασης) αφαιρείται ο διατατήρας ιστών και τοποθετείται ένα ένθεμα σιλικόνης κατάλληλου μεγέθους και μορφής. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, στο δεύτερο χειρουργικό στάδιο, πιθανόν να χρειαστεί παρέμβαση στον ετερόπλευρο μαστό για επίτευξη καλύτερης συμμετρίας. Ειδικότερα γίνεται αυξητική ή ανόρθωση ή/και μείωση του ετερόπλευρου μαστού.
Στο τελικό στάδιο γίνεται η αποκατάσταση του συμπλέγματος της θηλής και της θηλαίας άλου. Συγκεκριμένα η θηλή αποκαθίσταται με ειδικούς τοπικούς κρημνούς, ενώ η θηλαία άλως αποκαθίσταται είτε με δερματικό μόσχευμα από τη μηρωβουβωνική πτυχή είτε με τη χρήση ειδικών ενδοδερμικών χρωστικών (τατουάζ).
Πιθανές επιπλοκές της αποκατάστασης του μαστού με διατατήρα ιστών και ένθεμα είναι ο σχηματισμός ινώδους κάψας, οι υπερτροφικές ουλές, η ασυμμετρία των μαστών και η διάνοιξη του δέρματος εξαιτίας της διαδικασίας της διάτασης.
H αποκατάσταση μαστού με κρημνό του πλατύ ραχιαίου μυόςείναι πιο σύνθετη τεχνικά και μεγαλύτερης βαρύτητας. Ενδύκνειται κυρίως σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί ή πρόκειται να υποβληθούν σε ακτινοθεραπεία, σε γυναίκες με κακή ποιότητα ιστών στην περιοχή της μαστεκτομής και σε γυναίκες που έχουν υποστεί διάνοιξη του δέρματος εξαιτίας της διαδικασίας της διάτασης.
Στο πρώτο χειρουργικό στάδιο και με βάση το σωματότυπο της γυναίκας δύναται να γίνει αποκατάσταση του μαστού είτε μόνο με μυοδερματικό κρημνό του πλατύ ραχιαίου μυός είτε με συνδυασμό μυοδερματικού κρημνού και ενθέματος σιλικόνης. Διαφορετικά δημιουργείται στην περιοχή που έγινε η μαστεκτομή και κάτω από το δέρμα, μυοαπονευρωτική θήκη από τον μείζονα θωρακικό, τον πρόσθιο οδοντωτό μυ και τον πλατύ ραχιαίο μυ και τοποθετείται ένας διατατήρας ιστών. Ακολουθεί η κλασσική διαδικασία της διάτασης.
Στο τελικό στάδιο γίνεται η αποκατάσταση του συμπλέγματος της θηλής και της θηλαίας άλου. Συγκεκριμένα η θηλή αποκαθίσταται με ειδικούς τοπικούς κρημνούς, ενώ η θηλαία άλως αποκαθίσταται είτε με δερματικό μόσχευμα από τη μηρωβουβωνική πτυχή είτε με τη χρήση ειδικών ενδοδερμικών χρωστικών (τατουάζ). Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, πιθανόν να χρειαστεί παρέμβαση στον ετερόπλευρο μαστό για επίτευξη καλύτερης συμμετρίας. Ειδικότερα γίνεται αυξητική ή ανόρθωση ή/και μείωση του ετερόπλευρου μαστού.
Πιθανές επιπλοκές της αποκατάστασης του μαστού με κρημνό του πλατύ ραχιαίου μυός και ένθεμα είναι ο σχηματισμός ινώδους κάψας, οι υπερτροφικές ουλές, η ασυμμετρία των μαστών, η συλλογή ορώδου υγρού στη λήπτρια περιοχή του κρημνού, και η μη επαρκής αιμάτωση του κρημνού.
H αποκατάσταση μαστού με κρημνό του ορθού κοιλιακού μυός είναι επίσης πιο σύνθετη τεχνικά και μεγαλύτερης βαρύτητας. Ενδύκνειται κυρίως σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί ή πρόκειται να υποβληθούν σε ακτινοθεραπεία, σε γυναίκες με κακή ποιότητα ιστών στην περιοχή της μαστεκτομής και σε γυναίκες που έχουν υποστεί διάνοιξη του δέρματος εξαιτίας της διαδικασίας της διάτασης. Στη μέθοδο αυτή δε χρησιμοποιούμε ένθεμα και είναι ιδανική για τις ασθενείς που έχουν περίσσεια λίπους και δέρματος στο κατώτερο κοιλιακό τοίχωμα.
Στο πρώτο χειρουργικό στάδιο μεταφέρεται ευμεγέθης νησίδα δέρματος και υποδορίου λίπους από την περιοχή μεταξύ του ομφαλού και του εφηβαίου στην περιοχή της μαστεκτομής για τη δημιουργία του νέου μαστού. Στην κοιλιά μένει μια ουλή οριζόντια ίδια με την τομή της τυπικής κοιλιοπλαστικής. Το πλεονέκτημα είναι ότι χρησιμοποιούνται αυτόλογοι ιστοί και το αποτέλεσμα πλησιάζει περισσότερο τον φυσιολογικό μαστό. Εξέλιξη της παραπάνω τεχνικής αποτελεί η μεταφορά των ιστών με επανασυνδέση των αγγείων τους με τα αγγεία του θωρακικού τοιχώματος με μικροχειρουργικές τεχνικές.
Στο τελικό στάδιο γίνεται η αποκατάσταση του συμπλέγματος της θηλής και της θηλαίας άλου. Συγκεκριμένα η θηλή αποκαθίσταται με ειδικούς τοπικούς κρημνούς, ενώ η θηλαία άλως αποκαθίσταται είτε με δερματικό μόσχευμα από τη μηρωβουβωνική πτυχή είτε με τη χρήση ειδικών ενδοδερμικών χρωστικών (τατουάζ). Συνήθως χρειάζεται παρέμβαση και στον ετερόπλευρο μαστό για επίτευξη καλύτερης συμμετρίας. Ειδικότερα γίνεται ανόρθωση ή/και μείωση του ετερόπλευρου μαστού.
Πιθανές επιπλοκές της αποκατάστασης του μαστού με κρημνό του ορθού κοιλιακού μυός είναι η μετεγχειρητική κήλη στη κοιλιακή χώρα, οι υπερτροφικές ουλές, η ασυμμετρία των μαστών, η συλλογή ορώδου υγρού στη λήπτρια περιοχή του κρημνού, και η μη επαρκής αιμάτωση του κρημνού.
ΕΠΑΝΟΡΘΩΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΑΣΤΟΥ
ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΚΑΛΟΗΘΩΝ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ
ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΚΑΚΟΗΘΩΝ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ
