ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΑΣΤΟΥ
Η επανορθωτική χειρουργική αποκατάσταση του μαστού είναι στενά συνδεδεμένη με την έννοια της αισθητικής και της ψυχολογικής υποστήριξης της ασθενούς. Η πλειονότητα των γυναικών που υφίστανται επεμβάσεις μαστεκτομής διακατέχονται από συναισθήματα αβεβαιότητας για την πρόγνωση και την επιβίωση, απώλειας της θηλυκότητας και σεξουαλικής απόρριψης. Ο στόχος της αποκατάστασης του μαστού είναι στην ουσία η υποστηρικτική ψυχοθεραπεία και παράλληλα η διευκόλυνση των καθημερινών δραστηριοτήτων της ασθενούς.
Η χειρουργική αποκατάσταση του μαστού, ανεξάρτητα της τεχνικής που εφαρμόζεται, δεν δύναται σε καμμία περίπτωση να δημιουργήσει μαστό ακριβώς ίδιο με αυτόν του απωλέσθηκε. Είναι όμως παραδεκτό ότι το αποτέλεσμα που θα προέλθει από την επανορθωτική αποκατάσταση θα είναι πιο αποδεκτό από την εξωτερική πρόθεση.
Οι επεμβάσεις επανορθωτικής αποκατάστασης του μαστού δεν επηρεάζουν την πρόγνωση της νόσου, δεν μεταβάλλουν το αποτέλεσμα των συμπληρωματικών θεραπειών (ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία και ορμονοπεραπεία) και δεν εμποδίζουν τη διάγνωση τυχόν υποτροπής ή ενός νέου καρκίνου του μαστού.
Η αποκατάσταση μαστού ενδείκνυται σε ασθενείς στις οποίες έχει αφαιρεθεί ο ένας ή και οι δύο μαστοί λόγω λοβιακού ή πορογενούς καρκίνου του μαστού ή λόγω προκαρκινικών παθήσεων με συνέπεια αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διηθητικού καρκίνου. Απαραίτητητες προϋποθέσεις είναι η διάγνωση της νόσου σε αρχικό στάδιο (απουσία υποτροπής και μεταστάσεων), η καλή ψυχική υγεία, οι ρεαλιστικές προσδοκίες και η καλή γενική κατάσταση της ασθενούς.
Οι σύγχρονες τάσεις επιβάλλουν την συνεργασία του χειρουργού που αφαιρεί τον όγκο με τον πλαστικό χειρουργό που θα κάνει την αποκατάσταση για το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα σύμφωνα με τις αρχές της ογκοπλαστικής. Προηγούμενη σταδιοποίηση απο τον ογκολόγο και ξεκάθαρο πλάνο συμπληρωματικής θεραπείας και κυρίως ακτινοβολίας βοηθούν σημαντικά στην επιλογή του κατάλληλου χρόνου (άμεση ή απώτερη αποκατάσταση) και της καταλληλότερης μεθόδου αποκατάστασης τού χειρουργημένου μαστού.
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές αποκατάστασης μαστού. Γενικά χωρίζονται σε μεθόδους αποκατάστασης με αυτόλογους ιστούς-κρημνούς (ιστοί από το σώμα της ασθενούς) και σε μεθόδους αποκατάστασης με αλλοπλαστικά υλικά (διατατήρες και ενθέματα σιλικόνης).Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από:
- Την ποιότητα και την κατάσταση των ιστών (δέρματος και μυών) μετά τη μαστεκτομή.
- Την συμπληρωματική θεραπεία (κυρίως την ακτινοβολία).
- Τον σωματότυπο και τις επιθυμίες της ασθενούς.
- Την εμπειρία του πλαστικού χειρουργού.
H αποκατάσταση μαστού με ένθεμα σιλικόνης είναι η πιο απλή τεχνικά και η πιο δημοφιλής μέθοδος. Ενδύκνειται κυρίως σε γυναίκες με αδύνατο ή κανονικό σωματότυπο και με μικρό αντίθετο μαστό.
Στο πρώτο χειρουργικό στάδιο δημιουργείται στην περιοχή που έγινε η μαστεκτομή και κάτω από το δέρμα, μυοαπονευρωτική θήκη από τον μείζονα θωρακικό και τον πρόσθιο οδοντωτό μυ και τοποθετείται ένας διατατήρας ιστών. Στην περίπτωση που έχει προηγηθεί ή επίκειται ακτινοβολία, η δημιουργία της μυοαπονευρωτικής θήκης συνδυάζεται με μυϊκό κρημνό από την ράχη (πλατύς ραχιαίος μυς), ώστε να εξασφαλιστεί κάλυψη του ενθέματος με καλής ποιότητας ιστούς. Ακολουθεί η διαδικασία της διάτασης που διαρκεί 2 έως 3 μήνες.
Στο δεύτερο χειρουργικό στάδιο (2 έως 3 μήνες επιπλέον μετά την ολοκλήρωση της διάτασης) αφαιρείται ο διατατήρας ιστών και τοποθετείται ένα ένθεμα σιλικόνης κατάλληλου μεγέθους και μορφής. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, στο δεύτερο χειρουργικό στάδιο, πιθανόν να χρειαστεί παρέμβαση στον ετερόπλευρο μαστό για επίτευξη καλύτερης συμμετρίας. Ειδικότερα γίνεται αυξητική ή ανόρθωση ή/και μείωση του ετερόπλευρου μαστού.
Στο τελικό στάδιο γίνεται η αποκατάσταση του συμπλέγματος της θηλής και της θηλαίας άλου. Συγκεκριμένα η θηλή αποκαθίσταται με ειδικούς τοπικούς κρημνούς, ενώ η θηλαία άλως αποκαθίσταται είτε με δερματικό μόσχευμα από τη μηρωβουβωνική πτυχή είτε με τη χρήση ειδικών ενδοδερμικών χρωστικών (τατουάζ).
Πιθανές επιπλοκές της αποκατάστασης του μαστού με διατατήρα ιστών και ένθεμα είναι ο σχηματισμός ινώδους κάψας, οι υπερτροφικές ουλές, η ασυμμετρία των μαστών και η διάνοιξη του δέρματος εξαιτίας της διαδικασίας της διάτασης.
H αποκατάσταση μαστού με κρημνό του πλατύ ραχιαίου μυόςείναι πιο σύνθετη τεχνικά και μεγαλύτερης βαρύτητας. Ενδύκνειται κυρίως σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί ή πρόκειται να υποβληθούν σε ακτινοθεραπεία, σε γυναίκες με κακή ποιότητα ιστών στην περιοχή της μαστεκτομής και σε γυναίκες που έχουν υποστεί διάνοιξη του δέρματος εξαιτίας της διαδικασίας της διάτασης.
Στο πρώτο χειρουργικό στάδιο και με βάση το σωματότυπο της γυναίκας δύναται να γίνει αποκατάσταση του μαστού είτε μόνο με μυοδερματικό κρημνό του πλατύ ραχιαίου μυός είτε με συνδυασμό μυοδερματικού κρημνού και ενθέματος σιλικόνης. Διαφορετικά δημιουργείται στην περιοχή που έγινε η μαστεκτομή και κάτω από το δέρμα, μυοαπονευρωτική θήκη από τον μείζονα θωρακικό, τον πρόσθιο οδοντωτό μυ και τον πλατύ ραχιαίο μυ και τοποθετείται ένας διατατήρας ιστών. Ακολουθεί η κλασσική διαδικασία της διάτασης.
Στο τελικό στάδιο γίνεται η αποκατάσταση του συμπλέγματος της θηλής και της θηλαίας άλου. Συγκεκριμένα η θηλή αποκαθίσταται με ειδικούς τοπικούς κρημνούς, ενώ η θηλαία άλως αποκαθίσταται είτε με δερματικό μόσχευμα από τη μηρωβουβωνική πτυχή είτε με τη χρήση ειδικών ενδοδερμικών χρωστικών (τατουάζ). Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, πιθανόν να χρειαστεί παρέμβαση στον ετερόπλευρο μαστό για επίτευξη καλύτερης συμμετρίας. Ειδικότερα γίνεται αυξητική ή ανόρθωση ή/και μείωση του ετερόπλευρου μαστού.
Πιθανές επιπλοκές της αποκατάστασης του μαστού με κρημνό του πλατύ ραχιαίου μυός και ένθεμα είναι ο σχηματισμός ινώδους κάψας, οι υπερτροφικές ουλές, η ασυμμετρία των μαστών, η συλλογή ορώδου υγρού στη λήπτρια περιοχή του κρημνού, και η μη επαρκής αιμάτωση του κρημνού.
H αποκατάσταση μαστού με κρημνό του ορθού κοιλιακού μυός είναι επίσης πιο σύνθετη τεχνικά και μεγαλύτερης βαρύτητας. Ενδύκνειται κυρίως σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί ή πρόκειται να υποβληθούν σε ακτινοθεραπεία, σε γυναίκες με κακή ποιότητα ιστών στην περιοχή της μαστεκτομής και σε γυναίκες που έχουν υποστεί διάνοιξη του δέρματος εξαιτίας της διαδικασίας της διάτασης. Στη μέθοδο αυτή δε χρησιμοποιούμε ένθεμα και είναι ιδανική για τις ασθενείς που έχουν περίσσεια λίπους και δέρματος στο κατώτερο κοιλιακό τοίχωμα.
Στο πρώτο χειρουργικό στάδιο μεταφέρεται ευμεγέθης νησίδα δέρματος και υποδορίου λίπους από την περιοχή μεταξύ του ομφαλού και του εφηβαίου στην περιοχή της μαστεκτομής για τη δημιουργία του νέου μαστού. Στην κοιλιά μένει μια ουλή οριζόντια ίδια με την τομή της τυπικής κοιλιοπλαστικής. Το πλεονέκτημα είναι ότι χρησιμοποιούνται αυτόλογοι ιστοί και το αποτέλεσμα πλησιάζει περισσότερο τον φυσιολογικό μαστό. Εξέλιξη της παραπάνω τεχνικής αποτελεί η μεταφορά των ιστών με επανασυνδέση των αγγείων τους με τα αγγεία του θωρακικού τοιχώματος με μικροχειρουργικές τεχνικές.
Στο τελικό στάδιο γίνεται η αποκατάσταση του συμπλέγματος της θηλής και της θηλαίας άλου. Συγκεκριμένα η θηλή αποκαθίσταται με ειδικούς τοπικούς κρημνούς, ενώ η θηλαία άλως αποκαθίσταται είτε με δερματικό μόσχευμα από τη μηρωβουβωνική πτυχή είτε με τη χρήση ειδικών ενδοδερμικών χρωστικών (τατουάζ). Συνήθως χρειάζεται παρέμβαση και στον ετερόπλευρο μαστό για επίτευξη καλύτερης συμμετρίας. Ειδικότερα γίνεται ανόρθωση ή/και μείωση του ετερόπλευρου μαστού.
Πιθανές επιπλοκές της αποκατάστασης του μαστού με κρημνό του ορθού κοιλιακού μυός είναι η μετεγχειρητική κήλη στη κοιλιακή χώρα, οι υπερτροφικές ουλές, η ασυμμετρία των μαστών, η συλλογή ορώδου υγρού στη λήπτρια περιοχή του κρημνού, και η μη επαρκής αιμάτωση του κρημνού.
